Jak zastosować metodę Marii Montessori w domu?

Maria Montessori stworzyła środowisko nauki dla dzieci, w którym posiadają one swobodę wyboru i kierowania się własnym doświadczeniem. Metoda ta wspiera wrodzoną zdolność dzieci do uczenia się i pielęgnowania tendencji do poszukiwania optymalnych możliwości rozwojowych. Zastosowanie tej metody wymaga od dorosłego odnalezienia się w roli wewnętrznego przewodnika dziecka. Musi on także zadbać o dynamiczne środowisko nauczania, które spełni naturalne potrzeby dziecka.

Pedagogika Montessori może mieć zastosowanie nie tylko w placówkach edukacyjnych. Istnieją również sposoby na zastosowanie jej w domu.  Aby z powodzeniem trzymać się jej zasad Twoim priorytetem, jako rodzica powinno być umożliwienie dziecku poczucia niezależności. Postaraj się dostosować swój dom do ułatwienia mu stopniowego nabywania umiejętności, które pomogą funkcjonować niezależnie od świata dorosłych.

Podążając myślą, że każde dziecko rodzi się z wewnętrznym przewodnikiem, który kieruje jego samokształceniem musimy zapewnić naszym pociechom możliwość wyboru myślenia i wyrażania siebie, bez jakiekolwiek przymusu, czy potrzeby dominacji.

Wiele osób twierdzi, że tzw. liberalne wychowanie może nieść za sobą katastrofalne skutki, lecz w podejściu Montessori nie chodzi o pozostawienie dziecka samemu sobie.  Według Marii Montessori wolność dziecka nie powinna być interpretowana jako całkowite bezprawie, ale raczej jako przejaw samodzielnie wybranej przez dziecko drogi.

Częstym błędem popełnianym przez rodziców jest przekonanie, że aby wprowadzić metodę Montessori w domu, wystarczy zainwestować w kupno kosztownych materiałów edukacyjnych. Niestety bez odpowiedniego przygotowania pedagogicznego, nawet najlepsze pomoce edukacyjne niewiele nam pomogą. Jeśli rodzic nie nabędzie odpowiedniej wiedzy, materiały zatracą swój charakter dydaktyczny, będąc jedynie estetycznymi przedmiotami, które ładnie prezentują się na półce. To z kolei oznacza, że inicjowane doświadczenie edukacyjne zamieni uczenie dziecka  w reżyserię nauczania, w której główną rolę odgrywa rodzic. Taka sytuacja może niestety nieść za sobą różne rezultaty.

Nie zapominaj, że celem materiałów Montessori jest przede wszystkim promowanie i wspieranie spontanicznej aktywności dziecka.  Oczywiście zrozumiałe jest, że nie zawsze dziecko musi być zaangażowane w czynność, która przyczynia się do jego rozwoju. Nie zasypuj dziecka nadmiarem przedmiotów. Pamiętaj, że choć nie każde dziecko musi od razu wykorzystać wszystkie dostępne źródła, to każde dziecko znajdzie wśród nich coś, co pobudzi jego wyobraźnię i będzie małą iskrą, która sprawi, że zapragnie wiedzieć więcej. Takie zjawisko jest już bardzo prostą drogą do bardzo indywidualnego i nieprzewidywalnego procesu uczenia się.

Ważne, aby rodzice stworzyli interesujący i stymulujący dom, który zaspokoi rzeczywiste potrzeby dziecka. Niech Twój dom pozostanie domem, ale umożliwi dziecku samodzielne w nim funkcjonowanie.  Pozwól aby dziecko angażowało się w prawdziwe domowe obowiązki jak gotowanie, sprzątanie, dbanie o własne rzeczy itp. Rób wszystko tak jak zawsze, a kiedy tylko masz taką możliwość spędzaj czas razem z maluchem na rozmowach, oglądaniu książeczek itp.  Starajcie się stworzyć dziecku dom, który uwzględni jego rozwój, zainteresowania oraz aktywność.

Edukacja powinna być traktowana jako coś, co zaczyna się zaraz na samym początku życia dziecka. Maria Montessori mówiła, że "wielkość ludzkiej osobowości zaczyna się w godzinę urodzenia".

Zamiast próbować powielać szkolne środowisko Montessori w domu, rodzice powinni ustalić indywidualny program wychowawczy, oparty na szacunku do dziecka. Zbadaj o każdy obszar domu i każdą działalność rodziny, a także poszukaj sposobów aby wspierać i zachęcać do samodzielności i niezależności, nawet najmłodsze dzieci.  Postaraj się też, aby wykonywana przez dziecko praca nie była niczym zakłócona lub brutalnie przerwana. Będzie to wymagać od Ciebie dużej wrażliwości i uważnej obserwacji, ponieważ nawet najbardziej niepozorna działalność może okazać bardzo ważną dla samorozwoju Twojego dziecka.  Czynność, która może Ci się wydawać niepotrzebną stratą czasu, jak np. ciągłe otwieranie i zamykanie drzwi, to w rzeczywistości bardzo ważny krok naprzód w rozwoju malucha, dzięki czemu oswaja się z drzwiami poznaje w jaki sposób działają itd.

Umożliwiając dziecku swobodę działań i nie przerywając, zanim samo nie zakończy czynności automatycznie unikasz walki o władzę, która prawie na pewno nastąpi, jeśli spróbujesz powstrzymać malucha.

Taka aktywność działa trochę jak efekt domina, rzutując pozytywnie na inne wykonywane przez dziecko działania. Raz nabyta umiejętność wpływa korzystnie na rozwój innej umiejętności. Dzięki takiej niepozornej aktywności dziecko może wyrobić sobie samodzielność w otworzeniu szafy i wybrania swojego ubranka.

Chcąc podążać metodą Montessori w domu pamiętaj:

1. dziecko cały czas nabywa wiedzę od środowiska, w którym się porusza i od dorosłych. Warto zadbać o odpowiednie środowisko rozwoju dziecka.
2. dziecko uczy się tego, co kocha. Wszystko, do czego jest przymuszane najprawdopodobniej zostanie przez nie wyparte i zapomniane.
3. obserwuj swoje dziecko - jeśli wybór dziecka zostanie uszanowany i ułatwisz mu pole manewru będzie się ono uczyć na poziomie, który może Cię zadziwić.
4. najlepszy prezent jaki możesz ofiarować swojemu dziecku to czas, niezakłócanie wykonywanej czynności i szacunek dla wyboru i kierunku jego zainteresowań.  Jako rodzic naucz się inspirować dziecko, udostępniając mu potrzebne narzędzia nauki.
5. staraj się wtopić się w tło, gdy Twoje dziecko jest czymś zajęte. Pozwoli Ci prowadzić obserwację i cieszyć się nieoczekiwanymi sukcesami malucha.