Mobile – zabawki dla najmłodszych

Wielu rodziców ma tendencję do otaczania noworodka i małego dziecka nadmiarem przedmiotów: nie tylko mebli i tego, co zgodnie z przeznaczeniem pomieszczeń musi się w nich zajmować, ale też masą dekoracji, obrazków, wzorów, zabawek, które często też świecą, migają i wydają piskliwe dźwięki. Według Marii Montessori otoczenie powinno być zaaranżowane w odpowiedni sposób, aby wspierało rozwój dziecka.

Niemowlę – odpowiednie otoczenie dla rozwijającego się wzroku

Pokój niemowlęcia powinien tchnąć spokojem – ściany i nieliczne, a właściwie tylko te niezbędne, meble powinny być w kolorach pastelowych. Stonowane kolory nie przyciągają wzroku dziecka, gdy jest zmęczone, czy „błądzi wzrokiem” tuż przed zaśnięciem. Pokój dziecka w pierwszym roku życia to przede wszystkim miejsce, w którym ono śpi, więc powinien być miejscem ze zredukowaną liczbą przedmiotów i łagodnymi kolorami, które pozwalają się wyciszyć, a nie pobudzają. To jednak nie oznacza, że dziecko ma być całkowicie pozbawione bodźców, muszą one jednak być odpowiednio dobrane do wieku i możliwości rozwojowych dziecka. Ponieważ przez pierwsze pół roku maleństwo głównie leży, a najlepiej reaguje na zabawki zawieszone nad nim, najbardziej stymulujące dla jego rozwoju są mobile.

Czym są mobile?

Mobile to wszelkiego rodzaju zawieszki, które umieszcza się w miejscu aktywności dziecka: kąciku do zabawy, ale też tam, gdzie się go przewija czy układa w czasie, gdy mama zajmuje się domowymi czynnościami. Konstrukcja mobili pozwala na ich poruszanie się w różnych kierunkach, co dodatkowo stymuluje wzrok dziecka. Popularne karuzelki także spełniają tę funkcję, ale często są skonstruowane tak, że ruch jest zbyt duży (porusza nimi mechanizm zasilany bateriami lub nakręcaną sprężyną), a muzyka z pozytywki czy innego grającego elementu jest nierzadko zbędnym bodźcem. Mobile wykonane z pastelowych materiałów z kolei mijają się z celem, bo są zbyt mało wyraziste i dziecko ma trudności z zobaczeniem ich. Poza tym mobile powinny się zmieniać w miarę jak rosną umiejętności dziecka.

Biało-czarne obrazki

Najmłodsze dziecko, w wieku od urodzenia do około 4. tygodnia, najlepiej reaguje na światło i ruch. Dlatego jego mózg najlepiej ćwiczy, kiedy maluszek może patrzyć na kontrastowe, biało-czarne obrazki. Nietrudno je wykonać. Wystarczy wziąć 4. nieduże arkusze sztywnego kartonu i czarny flamaster, a następnie narysować po obu stronach proste wzory: kropki, koncentryczne koła, linie faliste i kreski. Gdy dziecku się opatrzą, można je zmienić i narysować kwadraty, trójkąty czy inne, nieco bardziej skomplikowane wzory. Kartoniki zawiesza się za pomocą nitek na stelażu (dwa równe, skrzyżowane ze sobą patyki lub nawet zwykły wieszak na ubranie). Gotowe obrazki można też kupić lub znaleźć w sieci i wydrukować.

Mobil Munari

Noworodek, który kończy 3. tydzień życia, coraz lepiej widzi to, co daleko i to, co blisko – ruchy gałek ocznych stają się płynniejsze, a dziecko z uwagą przypatruje się widzianym przedmiotom. Niezwykle interesujący dla takiego malucha jest mobil zaprojektowany przez włoskiego malarza i grafika Bruno Munari. Projektował on między innymi „Useless maschines” - wyraziste graficznie, niemal hipnotyzujące konstrukcje. Jedna z nich składa się z 3. patyczków i 4. zawieszonych na nich elementów: 3. czarno-białych i szklanej kulki. W sieci są precyzyjne informacje jak taki mobil wykonać (wraz ze wzorami do druku). Mobil ten prezentujemy dziecku między 3. a 6. miesiącem.

Ośmiościany

Ten mobil łatwo wykonać. Wystarczy na patyczku umieścić 3. ośmiościany: w kolorze żółtym, czerwonym i niebieskim. Barwy te powinny być intensywne, nasycone, można użyć papieru mieniącego się, holograficznego. Tę zabawkę chętnie oglądają dzieci między 5. a 8. tygodniem życia.

Mobile Gobbi

Z kolei te mobile prezentuje się niemowlęciu w wieku 7.  – 10. tygodni, kiedy dziecko rozpoznaje różne kolory i uczy się, że mogą one mieć różne odcienie. Gianna Gobbi była uczennicą Marii Montessori i to z jej nazwiskiem łączy się mobil wykonany z pięciu kulek w odcieniach jednego koloru powieszonych na różnych wysokościach: barwy kulek ciemnieją stopniowo – od najjaśniejszej do najciemniejszej i tak samo równomiernie skraca się nitka, w efekcie kulki tworzą skos w stosunku do poziomego patyczka. Mobile łatwo wykonać, bo kulki można zrobić z pomalowanych kul styropianowych, dużych drewnianych korali lub nawet kłębków włóczki czy kordonka.

Tancerki, wieloryby i inne

Kolejne mobile, które mogą zainteresować dziecko, to pokazywane między 8. a 12. tygodniem tancerki, oraz chętnie oglądane przez dzieci w wieku 10. – 16. tygodni motyle czy wieloryby.

Przygotowując te wszystkie zabawki, warto mieć na uwadze dwie rzeczy. Mobile zawieszamy tak, aby były nie bezpośredni nad głową dziecka, a raczej nad jego klatka piersiową i brzuszkiem. Chodzi o to, aby dziecko śledząc je wzrokiem, nie odginało głowy do tyłu. Jeżeli mobil wisi z boku malucha, koniecznie należy go kłaść głową skierowaną raz w jedną, a raz w drugą stronę, aby obracał się symetrycznie. Trzeba też pamiętać, że dla dziecka najbardziej interesująca jest twarz pochylającej się nad nim osoby i to w nią wpatruje się najchętniej, naśladuje miny dorosłych: uśmiecha się, robi miny, krzywi się, a przede wszystkim nawiązuje z opiekunem pełną miłości i wzajemnego szacunku więź, a jak mówiła Maria Montessori: "Ze wszystkich spraw miłość jest najważniejsza. ... Absorbująca psychika inkarnuje wszystko… również miłość… Wszystko jest niczym, gdy nie ma miłości…”.