Przygotowywanie i podawanie posiłków (dzieci 3-6)

Dzieci mają naturalną skłonność do wykonywania prac, szczególnie takich, w których trzeba używać własnych rąk. Jest to dla nich sposób na to, aby zapanować nad otoczeniem. Dziecko musi jednak wiedzieć, w jaki sposób coś zrobić i widzieć realny cel tej pracy. To sprawia, że angażuje się w wykonanie zadania i posuwa się naprzód w swoim rozwoju.

Praktyka życia codziennego – podstawa każdej kolejnej pracy

Dorośli często nie doceniają wartości wszelkich czynności praktycznych, jakie dziecko ma okazję wykonać w domu angażując się przy tym w sprawy ważne dla całej rodziny. Opiekunowie mają tendencję do ograniczania dzieci w tym zakresie, uważając, że sami wykonają te prace szybciej i sprawniej, a dziecko powinno poświęcić czas na naukę innych, ważniejszych rzeczy. Tymczasem każda praca umysłowa wymaga skupienia, skoncentrowania się na celu, zaplanowania działania i wykonywania kolejnych kroków, dokonywania wyborów opartych na takich, czy innych przesłankach oraz wytrwałości w pracy. Wszystkie te umiejętności dziecko może ćwiczyć podczas przygotowywania i podawania posiłków.

Zainteresowanie jedzeniem można też świadomie wykorzystywać do poszerzania wiedzy o świecie, poprzez:

• mierzenie, ważenie, liczenie składników potrzebnych do wykonania przepisu (to pozwala już przedszkolakom na opanowanie pewnych wiadomości o ułamkach oraz ćwiczenie przeliczania wag i miar);
• smakowanie i wąchanie – zarówno za pomocą buteleczek zapachowych i smakowych zaprojektowanych przez Marię Montessori, jak i ziół, przypraw, aromatów,
• poszukiwanie informacji o tym, skąd pochodzą dane warzywa, owoce, przyprawy, w jakich regionach rosną, jak są uprawiane, a stąd blisko do zastanawiania się, co jedzą inni ludzie i jak dieta zmienia się w zależności od strefy klimatycznej,
• analizowanie, klasyfikowanie, z jakiej części roślin (liście, łodygi, korzenie, kwiaty, nasiona, owoce) pochodzi dany składnik lub do jakiej grupy zwierząt należy, czym się cechuje, jakie składniki i witaminy zawiera,
• badanie, jak wytwarza się chleb, ser i inną przetworzoną żywność,
• obserwowanie, gdzie dokonuje się zakupów i współdecydowanie w wyborze sklepu,
• omówienie jakie składniki odżywcze wchodzą w skład różnych rodzajów pokarmów, jakie mają one znaczenie dla wzrostu i rozwoju organizmu,
• poznanie zasad zachowania higieny w czasie przygotowywania, przechowywania i podawanie posiłków,
• poznanie zasad kulturalnego zachowania się przy stole.

Dziecko częścią całości – rodziny

Dziecko, które jest zapraszane do uczestniczenia w dorosłych zadaniach służących wszystkim członkom rodziny, staje się ważną częścią całości. Siadając do posiłku nie jest gościem, którego obsługują inni, a domownikiem – jest to zupełnie inna relacja. Dziecko zyskuje wiele, mogąc zbudować więź z rodzicami, nawet jeśli jego wkład w obieranie, krojenie, gotowanie czy nakrywanie stołu jest początkowo niewielki. Każde dziecko, które dostanie szansę doświadczania tych ważnych zadań, staje się nie tylko bardziej zdolne do podejmowania innych wyzwań, ale też uczy się współpracować z bliskimi.

Rodzice nie zawsze mają czas i cierpliwość, aby włączyć swoje dzieci w te prace, warto jednak tak przeorganizować przestrzeń i zaplanować czas, aby stworzyć taką możliwość.

Kuchenne rewolucje

Przygotowanie przestrzeni, w której dzieci mogą przygotowywać posiłki, nie musi być jakimś ogromnym przedsięwzięciem i często wymaga niewielkich przemeblowań, wystarczy bowiem:

• jedna półka na wysokości dziecka, w niej deseczka do krojenia, bezpieczny nóż (z zaokrąglonym czubkiem, dość ostry, aby kroił warzywa, ale na tyle tępy, aby nie kaleczył skóry), miska, kubek i inne rzeczy, z których dziecko może samodzielnie korzystać,
• podnóżek, który pozwala dziecku stanąć przy zlewie, aby mogło nalać wody, czy coś umyć oraz przy blacie kuchennym, przy którym może pracować – dla młodszego dziecka warto poszukać podnóżka z barierkami (szczególnie jeśli jest wysoki),
• mały stolik i krzesło, przy którym dziecko może przygotowywać i zjadać posiłki lub wysokie krzesełko dostawiane do stołu – to ostatnie powinno być takie, aby dziecko mogło samo na nim usiąść.

Zdecydowaną rewolucją jest natomiast zmiana nastawienia dorosłych opiekunów, których podejście zdominowane jest przez przekonanie, że szkło, noże i inne narzędzia są niesłychanie niebezpieczne dla dzieci i nie pozwalają na używanie ich lub reagują zbyt nerwowo nie stwarzając dziecku możliwości nauczenia się prawidłowej ich obsługi. Zamiast nerwowych reakcji lepiej poświęcić nieco czasu na swego rodzaju lekcje, w czasie których rodzic zaprezentuje dziecku, jak prawidłowo i bezpiecznie wykonywać kuchenne czynności, jak przygotowywać i podawać posiłki oraz sprzątać po sobie i zmywać.

Niedoceniany wspólny posiłek

Prowadzono badania wśród nastolatków – wybrano grupę najbardziej zadowolonych ze swego życia, zrównoważonych i dobrze rozwijających się młodych ludzi po to, aby znaleźć cechę wspólną, a więc odpowiedzialną za ich powodzenie. Okazało się, że z mnóstwa badanych cech, takich jak wykształcenie rodziców, zasobność, religia, rodzaj szkoły, iloraz inteligencji, jedynym wspólny czynnikiem był jeden wspólnie spożywany posiłek w ciągu dnia, w czasie którego rodzina siadała do stołu, bez telewizora w tle i z wyłączonymi telefonami. Wspólne przygotowanie jedzenia i spędzanie każdego dnia chwili razem, w gronie rodzinnym, jest tym, co pomaga scalić rodzinę, a dziecku poczuć się istotnym jej elementem.